De rubriek Praktijkcase is een samenwerking tussen een fabrikant en het vakblad Bouwwereld. Op deze pagina’s laat de fabrikant zien hoe een product of dienst wordt toegepast in een project en hoe hij kan samenwerken met bouwtechnici, constructeurs en/of architecten.
In het Friese dorp Harkema zet Bouwgroep Dijkstra Draisma twaalf sociale huurhuizen neer. Deze woningen worden geassembleerd volgens de ‘droogstapel-methode’. “Dit is ons antwoord op de grootste uitdaging voor de bouwsector in Nederland”, stelt Douwe Arjen van der Schaaf van het Friese bouwbedrijf.
“Die uitdaging is: elk jaar 80.000 super duurzame woningen bouwen, met een krimpend aantal vakmensen. ‘Droogstapelen’ is daarom een nieuwe, supersnelle manier van bouwen, die we op veel projecten toepassen. Herhaalbaarheid staat voorop, we bouwen nu overal op dezelfde manier”, zo licht Van der Schaaf toe. “Gelukkig betekent dat niet dat alle woningen aan de buitenkant identiek zijn. Deze woningen bouwen we bijvoorbeeld binnenkort ook op Vlieland, maar dan met zandkleurige steenstrips en rode dakpannen. Zo passen ze bij de bouwstijl van het eiland, maar van binnen zijn ze hetzelfde als hier.”
Afbouw op dag één
De woningen kenmerken zich door gelijkheid, eenheid en repetitie – en duurzaamheid. Alle woningen zijn – uiteraard – gasloos, de EPC is nul en ze zijn optimaal kierdicht. Een 3kW-installatie volstaat dan ook voor de verwarming. Het beschikbare vermogen is daardoor slechts tien procent van dat van traditionele verwarming met aardgas. Ook liggen er 10 tot 12 pv-panelen op elke woning. Dit lage verbruik is een heel prettig gegeven voor de bewoners van deze sociale huurwoningen. De duurzaamheid begint niet pas bij de bewoning. Van der Schaaf: “Het hele droogstapel-concept is doordacht duurzaam. We bouwen heel snel – één woning in één dag – en volledig droog. Dat helpt enorm bij het optimaliseren van het bouwproces. Omdat we geen beton in het werk storten, hebben we niet meer de moeilijkheid van het drogen. Met de kleine installaties in deze woningen krijg je dat trouwens niet eens meer voor elkaar, het vermogen is er simpelweg niet meer. Door het droogstapelen hoeven we dus ook geen fossielgestookte heaters meer in te zetten. En dat scheelt veel brandstof en dus veel CO2-uitstoot. En heel veel kostbare tijd.”
Een stap verder
Niet alleen qua duurzaamheid, maar ook qua snelheid moet alles kloppen. Ook de afbouw moet dus in één dag. De badkamer zit er bijvoorbeeld al in, betegeld en wel, inclusief douchekop. Bij dit project in Harkema zet Dijkstra Draisma een stap verder, door het toepassen van kingsize wandpanelen van Faay. Dankzij BIM zijn ze al vóór de levering volledig voorzien van elektra, inclusief alle uitsparingen voor leidingen en schakelaars. Alles is dus al in de wand geïntegreerd. “Het is alleen nog een kwestie van monteren, ook op die ene dag. Op die manier is de afbouw slimmer, sneller én schoner, omdat je geen sleuven meer hoeft te frezen. Daar kunnen dus ook geen fouten meer mee worden gemaakt”, legt de projectleider uit. “Deze binnenwanden zijn ‘plug and play’, ze worden er meteen in gehesen en gemonteerd. En ze zijn behangklaar, dat is wel zo makkelijk voor de bewoners.”
Hoge logistieke eisen
“Deze manier van werken stelt natuurlijk eisen aan onze partners”, aldus Van der Schaaf. “Vanzelfsprekend staat de kwaliteit van de producten bovenaan. We kenden Faay bijvoorbeeld al uit de retail, bij het verbouwen van winkels. Dat zat wel goed. Maar ook bijzonder belangrijk bij deze manier van werken is het logistieke tempo. Kun je dat aan? Een indruk van onze dagelijkse praktijk: Vanuit de bouw-hub rijden elke dag drie vrachtwagens – vol – en worden de materialen voor die dag just-in-time geleverd. Om 7 uur, 9 uur en om 11 uur. Dat is even wennen voor de meeste leveranciers. Alles wordt in BIM getekend, de productie wordt dan voorbereid en elke leverancier moet zijn productieschema goed op orde hebben. Twee weken voor de daadwerkelijke toepassing moeten alle onderdelen en materialen al geleverd zijn bij onze logistieke partner die verantwoordelijk is voor de bouw-hub. Dit is echt anders dan pakweg tien jaar geleden. Als leverancier moet je mee willen in die ontwikkeling. Wij zijn ervan overtuigd dat deze richting de toekomst van de bouw is.”